تشخیص زردی نوزاد با دستگاه بیلی چک بدون درد و خونریزی 09135900200

• 

• 

• 

تشخیص زردی نوزاد بدون درد و خونریزی با دستگاه بیلی چک نیازی به خونگیری از نوزاد نیست؛ تنها لازم است دستگاه را روی پوست نوزاد قرار دهید تا میزان بیلی روبین و شدت ایکتر را اندازه بگیرد. بیلی چک به جای سوزن از نور استفاده می‌کند و هیچ دردی را ایجاد نمی‌کند.

یرقان فیزیولوژیک:

▪تعریف:یرقان فیزیولوژیک علت شایعی برای هیپربیلی روبینمی در نوزادان است.این تشخیص بعد ازبررسی علل مهمتر یرقان مثل همولیز، عفونت یا بیماری های متابولیک داده می شود

علت :علل یرقان فیزیولوژیک عبارتند از:

1-افزایش تولید بیلی روبین به دلیل افزایش تولید RBC وکوتاهی عمر RBC.

2-ماچور نشدن لیگاندین و گلوکورونیل ترانسفراز کبدی

▪مشخصات تشخیصی:مقدار بیلی روبین غیر مستقیم در یرقان فیزیولوژیک در نوزادان ترم از حداکثر 12mg/dl در روز سوم زندگی تجاوز نمی کند.در نوزادان نارس مقدار حداکثر بیلی روبین بالاتر است(15mg/dl ) و دیرتر بوجود می آید(روز پنجم).

نکته:حداکثر بیلی روبین غیر مستقیم در یرقان فیزیولوژیک می تواند در نوزادی که شیر مادرمی خورند،بالاتر ازنوزادانی که شیر مادرنمی خورندباشد.(mg/dl15-17 در برابر12mg/dl ).این میزان بالاتر به علت مصرف مایعات کمتر توسط شیرخوارانی می باشد که از شیر مادر استفاده می کنند.

در یرقان فیزیولوژیک میزان بیلی روبین دایرکت(مستقیم) کمتر از یک است.

یرقان پاتولوژیک:

ویژگی های یرقان پاتولوژیک به قرار زیر است:

1)یرقانی که در روز اول ظاهر می شود،

2)سرعت بالا رفتن بیلی روبین از 0/5mg/dl در ساعت بیشتر باشد،

3)در نوزادان ترم از 13mg/dl بیشتر باشد،

4) جزء مستقیم بیلی روبین(direct ) از 1/5mg/dl بیشتر باشد،

5)اگر هپاتواسپلنومگالی یا آنمی وجود داشته باشد.

یرقان در روز اول زندگی همیشه پاتولوژیک است.یرقان زودرس اغلب به علت همولیز، خونریزی داخلی(سفال هماتوم، هماتوم کبد یا طحال)، یا عفونت ایجاد می شود. عفونت  با افزایش بیلی روبین مستقیم همراه است.

نکته ای بسیار مهم:یرقان در روز اول زندگی همراه پاتولوژیک است. بروز یرقان بعد از دو هفتگی نیز پاتولوژیک است و مطرح کننده هیپربیلی روبینمی مستقیم است.

نکته ای بسیار مهم: عفونت موجب افزایش بیلی روبین مستقیم می شود. در عفونت های مادرزادی یا سپتی سمی باکتریایی این افزایش مشاهده گردد.

یرقان در نوزادان زمانی که غلظت بیلی روبین به mg/dl5-10 برسد قابل مشاهده است ولی در بزگسالان وقتی به 2mg/dl برسد دیده می شود. اگر زردی مشاهده شود باید بیلی روبین توتال اندازه گیری شود تا شدت هیپربیلی روبینمی مشخص گردد. اگر غلظت بیلی روبین در نوزاد ترم بیش از 5mg/dl در روز اول زندگی یا بالاتر از 13mg/dl در روزهای بعد باشد باید مطالعات بیشتر با  تعیین مقدار بیلی روبین غیر مستقیم و مستقیم، گروه خونی، تست کومبس، CBC، لام خون محیطی و تعداد رتیکولوسیت ها انجام گیرد. این آزمایشات باید قبل از شروع درمان هیپربیلی روبینمی با فتوتراپی یا تعویض خون صورت پذیرد.

یرقان شیر مادر

تغذیه با شیر مادر ممکن است با هیپربیلی روبینمی غیرکنژوگه در هفته اول تا دوم زندگی ، بدون این که نشانه ای از همولیز دیده شود، همراه باشد. بیلی روبین به ندرت از20mg/dl تجاوز می کند. قطع تغذیه با شیر مادر به مدت 2-1 روز، سطح بیلی روبین را به سرعت پایین می آورد. اگر همولیز موجود نباشد، تشخیص زردی فیزیولوژیک یا زردی ناشی از شیر مادر مطرح می گردد.

نکته:بعد از شروع دوباره شیر مادر، بیلی روبین به میزان قابل توجهی افزایش پیدا نمی کند.

نکته:شیر مادر، ماده ای دارد که کنژوگاسیون بیلی روبین را مهار می نماید؛ همچنین گلوکورنیداز موجود در شیر مادر، چرخه روده ای کبدی(آنتروهپاتیک) بیلی روبین را تشدید می کند.

درمان هیپر بیلی روبینمی غیر مستقیم

▪فتوتراپی:در نوزادان ترم، فتوتراپی زمانی که بیلی روبین mg/dl 16-18 است آغاز می شود،ولی در نوزادان پره ماچوردر غلظتهایی پایین تری شروع می شود.نور آبی و سفید هر دو موجب کاهش سطح بیلی می شوند؛ فتوتراپی روش موثر و بی خطری برای پایین آوردن بیلی روبین غیر مستقیم است(به ویژه اگر بیلی روبین به حد کردن ایکتروس نرسیده باشد).

عوارض فوتوتراپی عبارتنداز:افزایش اتلاف نامحسوس آب،اسهال و دهید راتاسیون. علاوه بر آن، بثورات پوستی ماکولوپاپولر قرمز، لتارژی، مخفی کردن سیانوز، بسته شدن سوراخ های بینی به وسیله پدهای چشمی، استعداد آسیب به شبکیه نیز از عوارض این درمان هستند

برنزه شدن پوست در نوزادنی که هیپربیلی روبینمی مستقیم دارند ممکن است رخ دهد. نوزادان مبتلا به بیماری همولیتیک خفیف را می توان گاهی به کمک فتوتراپی به خوبی درمان نمود، ولیکن چون این نوزادان ممکن است به دلیل ادامه همولیز بعدها دچار آنمی شوند، پیگیر آنها اندیکاسیون دارد

نکته ای بسیار مهم: نوزادان مبتلا به بیماری همولیتیک خفیف را می توان با فتوتراپی درمان نمود ولی حتماً باید پیگیری شوند چرا که ممکن است همولیز ادامه یافته و در نهایت آنمی ایجاد شود.

یادآوری: فتوتراپی برای درمان هیپر بیلی روبینمی غیر مستقیم به کار می رود.

▪تعویض خون(Exchange): نوزادی بالای 2000 گرم با بیلی روبین غیر مستقیم 20mg/dl تعویض خون(Exchange) می شوند،نوزادان بدون علامتی که به یرقان فیزیولوژیک و یرقان شیر مادر مبتلا هستند، تا هنگامی که میزان بیلی روبین خونشان به بالای 25mg/dl نرسیده است، احتیاج به تعویض خون ندارند. برای نوزادان دیگر میزان بیلی روبین برای تعویض خون را می توان معادل 10 درصد وزن تولد به گرم در نظر گرفت، پس یک نوزاد 1500 گرمی با 15mg/dl بیلی روبین Exchange می شود. نوزادان زیر 1000 گرم معمولاً تا بیلی روبین شان به10mg/dl نرسد نیازی به تعویض خون ندارند.

کرن ایکتروس(آنسفالوپاتی بیلی روبین)

بیلی روبین غیر مستقیم غیر کنژوگه و محلول در چربی  برای دستگاه عصبی مرکزی(CNS)درحال تکامل سمی است.کرن ایکتروس زمانی ایجادمی گرددکه بیلی روبین غیر مستقیم در سلول های مغز رسوب نموده  و متابولیسم سلول های عصبی را به ویژه در گانگلیون بازال  را مختل نماید.

نکته: در نوزادان ترم معمولاً زمانی که بیلی روبین زیر20-25 mg/dl است، کرن ایکتروس بوجود نمی آید. اما میزان بروز آن با افزایش سطح بیلی روبین سرم به بالا تر از 25md/Dl ، افزایش می یابد.

▪رسیک فاکتورها: بروز کرن ایکتروس با بالا رفتن بیلی روبین به بیش از 25mg/dl افزایش می یابد.ممکن است کرن ایکتروس در غلظت های زیر 20mg/dl هم اگر sepsis، منیژیت، همولیز، آسیفکسی، هیپوکسی، هیپوترمی هیپوگلیسمی، داروهایی که با بیلی روبین رقابت می کنند(داروهای سولفار) و پره ماچوریتی وجود داشته باشد، دیده شود.

تشخیص زردی نوزاد بدون خون ریزی کلینیک پارسیان دکترعلی بابائی 09135900200